Καλύπτεται ο εμπρησμός στα συμβόλαια Πυρός και Ειδικών Κινδύνων;
Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου
Του Μιλτιάδη Μιλτιάδους, Ανεξάρτητος Σύμβουλος Ασφαλίσεων και Διαχείρισης Κινδύνων και Εκπαιδευτής Επαγγελματικής Κατάρτισης
Ο πρώτος κίνδυνος που ασφαλίζεται από ένα τυπικό Ασφαλιστήριο Πυρός και Ειδικών Κινδύνων είναι η πυρκαγιά. Η πυρκαγιά δεν ορίζεται στα ασφαλιστήρια και δεν έχει ερμηνευτεί νομολογιακά. Γενικά γίνεται αποδεκτό ότι ο όρος «πυρκαγιά» σημαίνει πως:
- υπάρχει πραγματική ανάφλεξη (φλόγα),
- καίγεται κάτι το οποίο δεν έπρεπε να καίγεται, και
- είναι συμβάν τυχαίο και απρόσμενο από τη σκοπιά του ασφαλισμένου.
Από την πυρκαγιά συνήθως εξαιρούνται ορισμένοι άλλοι κίνδυνοι, όπως σεισμός, οχλαγωγία, πολιτικές αναταραχές, απεργία, ανταπεργία, αυτανάφλεξη. Συνήθως ασφαλίζονται και αυτοί και έτσι συνυπάρχουν στο ίδιο ασφαλιστήριο ως Ειδικοί Κίνδυνοι.
Ο λόγος που εξαιρούνται από την πυρκαγιά είναι η αποφυγή της διπλής ασφάλισης. Για παράδειγμα, αν δεν εξαιρείται ο σεισμός από την πυρκαγιά και ένας σεισμός προκαλέσει πυρκαγιά, ο ασφαλισμένος θα μπορούσε να υποβάλει απαίτηση να καλυφθεί η ζημιά του τόσο δυνάμει του ασφαλισμένου κινδύνου Πυρκαγιά όσο και δυνάμει του ασφαλισμένου κινδύνου Σεισμός.
Ο εμπρησμός δεν εξαιρείται από την Πυρκαγιά. Ο εμπρησμός είναι κακούργημα που διαπράττεται από κάποιο που παράνομα θέτει φωτιά σε αυτοκίνητο, οικοδομή, σκάφος, δάσος, μεταλλείο.[1] Εφόσον ο εμπρησμός δεν εξαιρείται, ο ασφαλισμένος κίνδυνος Πυρκαγιά θα καλύψει ζημιά που προκαλείται από τρίτο ο οποίος θέτει παράνομα φωτιά στην ασφαλισμένη περιουσία. Ωστόσο, το ασφαλιστήριο δεν θα καλύψει τη ζημιά αν ο ίδιος ο ασφαλισμένος θέτει παράνομα φωτιά στην περιουσία του. Σε τέτοια περίπτωση, η ασφαλιστική εταιρεία θα δικαιούται να προβάλει την υπεράσπιση ex turpi causa non oritur actio (από παράνομη ή ανήθικη συμπεριφορά δεν απορρέει αγωγή).[2]
Σε μια υπόθεση, πυρκαγιά τέθηκε κακόβουλα σε εργοστάσιο από άγνωστα πρόσωπα και προκλήθηκε ζημιά ύψους €1.7 εκ. αλλά η ασφαλιστική εταιρεία απέρριψε την απαίτηση. Η ιδιοκτήτρια εταιρεία του εργοστασίου ενήγαγε την ασφαλιστική εταιρεία στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας αξιώνοντας αποζημιώσεις «συνεπεία πυρκαγιάς και/ή άλλης αιτίας» δυνάμει του Ασφαλιστηρίου Πυρός. [3]
Ο Δικαστής αναφερόμενος στο Ασφαλιστήριο Πυρός είπε «το ότι το ασφαλιστήριο περιγράφεται και ως ασφαλιστήριο πυρός, δεν υπονοεί … πως η κάθε άλλη ασφαλιστική κάλυψη για κακόβουλη πράξη θα πρέπει να εμπερικλείει απαρεγκλίτως και την κάλυψη ζημιών από κακόβουλη πυρκαγιά». Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τον ασφαλισμένο κίνδυνο Κακόβουλη Ζημιά που επισυνάφθηκε με πρόσθετη πράξη ως εξής:
«Κακόβουλη Ζημιά (malicious damage)
ΖΗΜΙΑ στην ασφαλιζόμενη περιουσία που προκαλείται άμεσα από κακόβουλη πράξη οποιουδήποτε προσώπου (είτε η πράξη αυτή έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια διατάραξης της δημόσιας τάξης είτε όχι) εκτός από ΖΗΜΙΑ από πυρκαγιά ή έκρηξη ούτε για οποιαδήποτε ΖΗΜΙΑ που προκαλείται από διάρρηξη/κλοπή ή διάρρηξη κλοπής. Η κάλυψη που προβλέπεται.»
Από το λεκτικό της πρόσθετης πράξης, το Δικαστήριο έκρινε ότι η ζημιά από κακόβουλη πυρκαγιά δεν καλύπτεται από το ασφαλιστήριο, αντιθέτως εξαιρείται ρητώς.
Κατά την ταπεινή μου άποψη, αυτό το συμπέρασμα δεν είναι ικανοποιητικό για τους εξής λόγους:
- Παρόλο που η απαίτηση υποβλήθηκε για ζημιά που προκλήθηκε από πυρκαγιά, το Δικαστήριο απλώς αναφέρθηκε στον τίτλο του Ασφαλιστηρίου Πυρός και στην πραγματικότητα αγνόησε παντελώς τον ασφαλισμένο κίνδυνο Πυρκαγιά.
- Το Δικαστήριο όφειλε να ερμηνεύσει τον ασφαλισμένο κίνδυνο Πυρκαγιά και τότε θα διαπίστωνε ότι δεν εξαιρεί τον εμπρησμό και, συνεπώς η Πυρκαγιά καλύπτει και εμπρησμό.
- Με άλλα λόγια, ο εμπρησμός καλύπτεται κάτω από τον ασφαλισμένο κίνδυνο Πυρκαγιά και όχι διότι υπονοείται από τον τίτλο του Ασφαλιστηρίου Πυρός.
- Ο ασφαλισμένος κίνδυνος Κακόβουλη Ζημιά εξαιρεί την Πυρκαγιά (όχι μόνο την κακόβουλη πυρκαγιά) για σκοπούς αποφυγής διπλής κάλυψης. Αν δεν την εξαιρούσε, η ασφαλισμένη εταιρεία θα μπορούσε να απαιτήσει κάλυψη για την ίδια ζημιά τόσο λόγω Κακόβουλης Ζημιάς όσο και λόγω Πυρκαγιάς.
Υπό κανονικές συνθήκες το Ασφαλιστήριο Πυρός ασφαλίζει και τον κίνδυνο Κλοπής. Αν η ερμηνεία του Δικαστηρίου είναι ορθή, τότε η ασφαλιστική εταιρεία θα μπορούσε να απορρίψει απαίτηση για κλοπή αποθεμάτων διότι η Κλοπή εξαιρείται από την Κακόβουλη Ζημιά και οι κλέφτες, εν πάση περιπτώσει, δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν καλοπροαίρετοι.
Με τέτοιες ερμηνείες καταλήγουμε σε ένα ανεπιθύμητο σενάριο, όπου ο ασφαλισμένος πληρώνει ασφάλιστρο για Ασφαλιστήριο Πυρός και Ειδικών Κινδύνων που περιλαμβάνει τους ασφαλισμένους κινδύνους Πυρκαγιά, Έκρηξη, Κλοπή και Κακόβουλη Ζημιά, αλλά η ζημιά του από εμπρησμό, έκρηξη ή κλοπή δεν θα καλύπτεται λόγω του ότι εξαιρείται στην Κακόβουλη Ζημιά.
Το ζήτημα είναι πώς θα προστατευτεί ο ασφαλισμένος από τέτοιες τρικλοποδιές. Καλό θα ήταν να υποβάλει ερώτηση (γραπτή ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) στο διαμεσολαβητή του και την ασφαλιστική εταιρεία κατά πόσο το ασφαλιστήριο θα καλύψει ζημιά της περιουσίας του από εμπρησμό, έκρηξη ή κλοπή.
Από την πείρα μου, πολύ αμφιβάλλω ότι θα πάρει αρνητική απάντηση. Τη θετική απάντηση συμβουλεύεται να τη φυλάξει μαζί με το λεκτικό και τον πίνακα του ασφαλιστηρίου για να την έχει διαθέσιμη αν την χρειαστεί.
[1] Άρθρο 315 του Ποινικού Κώδικα
[2] Τρύφωνος v Μινέρβα Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ (2006) 1 ΑΑΔ 200
[3] Οικοσυνθέσεις Λτδ v Olympic Insurance Co Ltd, Αρ. Αγωγής 5307/11, 27.05.2021
