Αλλάζουν οι εξ αποστάσεως συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών! Πως επηρεάζονται οι διαδικτυακές πωλήσεις ασφαλιστικών προϊόντων;

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Σε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξαν την Τρίτη 6 Ιουνίου το Ευρωπαικό Συμβούλιο και η Ευρωβουλή, σχετικά με την οδηγία για τις συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που συνάπτονται εξ αποστάσεως. Το συμφωνηθέν κείμενο απλουστεύει την ισχύουσα νομοθεσία, αυξάνει την προστασία των καταναλωτών και δημιουργεί ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που διενεργούνται διαδικτυακά, μέσω τηλεφώνου ή μέσω άλλων μορφών εξ αποστάσεως μάρκετινγκ.

Όπως δήλωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης της Σουηδίας Gunnar Strömmer, «Μόλις τεθεί σε ισχύ η οδηγία, οι καταναλωτές στην ενιαία αγορά θα αποκτήσουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας κατά την πρόσβαση σε νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες από τα τηλέφωνα και τους υπολογιστές τους.»

Ψηφιακή αγορά, ψηφιακή προστασία

Όπως αναφέρεται στο Δελτίο Τύπου του Ευρωπαικού Συμβουλίου της ΕΕ, με την ανάπτυξη των τεχνολογιών ΤΠ, προωθούνται μέσω διαδικτύου όλο και περισσότερες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, όπως πιστωτικής, ασφαλιστικής ή επενδυτικής φύσης ή σχετικές με συνταξιοδοτικά προγράμματα, και οι συμβάσεις των εν λόγω υπηρεσιών συνάπτονται εξ αποστάσεως.

Παρότι αυτό μπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση σε κλασικά ή καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα, συχνά καθιστά τους καταναλωτές πιο ευάλωτους σε πρακτικές όπως η χρήση διεπαφών σχεδιασμένων για να προσελκύσουν τους χρήστες και να εκτρέψουν την προσοχή τους σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν είχαν την πρόθεση να ζητήσουν (παραπλανητικός σχεδιασμός) ή σε ασαφείς, μακροπρόθεσμες ή παραπλανητικές συμβάσεις από τις οποίες είναι δύσκολο να υπαναχωρήσουν μετά την υπογραφή τους.

Ο αυξανόμενος αριθμός των εξ αποστάσεως χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, ιδίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, κατέστησε απαραίτητη την επικαιροποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ στον τομέα αυτό, δηλαδή της οδηγίας του 2002 για την εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές.

Η πρόταση της Επιτροπής, η οποία υποβλήθηκε στις 11 Μαΐου 2022, καταργεί την οδηγία του 2002 και εισάγει νέες διατάξεις για τις συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που συνάπτονται εξ αποστάσεως ως επιπρόσθετο κεφάλαιο στην οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών (ΟΔΚ), με στόχο την προστασία των καταναλωτών σε όλα τα είδη εμπορικών πρακτικών. Απλουστεύει το νομοθετικό πλαίσιο και ορισμένα άρθρα της ΟΔΚ θα ισχύουν και για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που πωλούνται εξ αποστάσεως.

Τα κύρια σημεία της συμφωνίας

Η πολιτική συμφωνία του Συμβουλίου αποσαφηνίζει το πεδίο εφαρμογής και το δίχτυ ασφαλείας της οδηγίας, ιδίως για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που εξαιρούνται από άλλες τομεακές νομοθετικές πράξεις ή καλύπτονται μόνο εν μέρει από αυτές.

Η συμφωνία βελτιώνει τους κανόνες για τη δημοσιοποίηση πληροφοριών, αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό των υποχρεώσεων προσυμβατικής ενημέρωσης και διατηρεί τη δυνατότητα των κρατών μελών να επιβάλλουν αυστηρότερους εθνικούς κανόνες στον τομέα αυτό, αποφεύγοντας έτσι κάθε κίνδυνο υποβάθμισης του επιπέδου προστασίας των καταναλωτών.

Σε περίπτωση που ο έμπορος χρησιμοποιεί διαδικτυακά εργαλεία, όπως αυτοματοποιημένες συμβουλές ή bots συνομιλίας, ο καταναλωτής θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει ανθρώπινη παρέμβαση για να κατανοήσει καλύτερα τις επιπτώσεις της σύμβασης στην οικονομική του κατάσταση.

Η συμφωνία διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης από συμβάσεις που συνάπτονται εξ αποστάσεως μέσω της συμπερίληψης στη διεπαφή του παρόχου υπηρεσιών ενός εύκολα εντοπιζόμενου «κουμπιού υπαναχώρησης».

Στόχος αυτού του «κουμπιού υπαναχώρησης» είναι να ευαισθητοποιεί τους καταναλωτές ως προς τα δικαιώματά τους για υπαναχώρηση και να διασφαλίζει ότι η υπαναχώρηση από μια σύμβαση δεν είναι πιο επαχθής από τη σύναψή της. Δεδομένου ότι αυτό είναι σημαντικό για όλα τα είδη εξ αποστάσεως πωλήσεων, η δυνατότητα υπαναχώρησης εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις που συνάπτονται εξ αποστάσεως και όχι μόνο στις συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών.

Το νέο κείμενο εισάγει πρόσθετη προστασία για τους καταναλωτές από παραπλανητικό σχεδιασμό. Μόλις τεθεί σε ισχύ το συμφωνηθέν κείμενο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα ώστε να περιορίσουν τη χρήση τεχνικών παραπλανητικού σχεδιασμού (dark pattern) που επηρεάζουν τις επιλογές των καταναλωτών.

Η πολιτική συμφωνία προσθέτει επίσης περαιτέρω διατάξεις της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών στις συμβάσεις χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που συνάπτονται εξ αποστάσεως. Σε αυτές περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικά με την παροχή μη παραγγελθέντων (αποστολή μη ζητηθέντων αγαθών ή υπηρεσιών σε δυνητικούς πελάτες για την πραγματοποίηση πώλησης).

Επόμενα βήματα

Η προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει τώρα να επικυρωθεί και να εγκριθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα.

Ιστορικό

Η αναθεώρηση της οδηγίας του 2002 όσον αφορά την εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών προς τους καταναλωτές αποτελεί μέρος του νέου θεματολογίου της Επιτροπής για τους καταναλωτές, το οποίο υποστήριξε το Συμβούλιο στα σχετικά συμπεράσματά του στις 21 Φεβρουαρίου 2021.