Η εξαίρεση της εμπορίας οχημάτων

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Τα ασφαλιστήρια μηχανοκίνητων οχημάτων περιλαμβάνουν Περιορισμούς ως προς τη Χρήση που αναγράφονται στον Πίνακα του Ασφαλιστηρίου και στο Πιστοποιητικό Ασφάλισης. Ένας περιορισμός που παρουσιάζεται στα ασφαλιστήρια ιδιωτικών και εμπορικών αυτοκινήτων είναι ο εξής:

«Το Ασφαλιστήριο δεν καλύπτει ευθύνη για οποιοδήποτε σκοπό που σχετίζεται με την Εμπορία Οχημάτων (Motor Trade).»

Ο λόγος αυτού του περιορισμού είναι ότι για τους εμπόρους οχημάτων οι ασφαλιστικές εταιρείες εκδίδουν εξειδικευμένα Ασφαλιστήρια Εμπορίας Οχημάτων.

Τα ασφαλιστήρια μηχανοκινήτων κατά κανόνα δεν περιλαμβάνουν ορισμό της «εμπορίας οχημάτων». Τα Αγγλικά Δικαστήρια είχαν την ευκαιρία να ερμηνεύσουν τον Περιορισμό της Εμπορίας Οχημάτων πριν πολλά χρόνια.

Στην πρώτη Αγγλική υπόθεση[1] το ασφαλιστήριο του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου, που είχε συνεργείο επισκευής αυτοκινήτων, επέτρεπε τη χρήση του για ιδιωτικούς και επιχειρηματικούς σκοπούς και εξαιρούσε τη χρήση για σκοπούς εμπορίας οχημάτων. Το ασφαλισμένο αυτοκίνητο χρησιμοποιήθηκε από τον γιο του ιδιοκτήτη για να ρυμουλκήσει ένα άλλο αυτοκίνητο που έπαθε βλάβη, από τον κύριο δρόμο σε πάροδο, για να μην εμποδίζει την κίνηση. Ένας πεζός τραυματίστηκε όταν σκόνταψε στην αλυσίδα ρυμούλκησης και υπέβαλε απαίτηση. Ο Δικαστής έκρινε ότι η ρήτρα δεν ήταν διφορούμενη: επέτρεπε στον ασφαλισμένο να χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο στο πλαίσιο της επιχείρησής του, εκτός εάν αυτή η δραστηριότητα ήταν εμπορία οχημάτων. Συνεπώς, εφαρμοζόταν ο περιορισμός και η ασφαλιστική εταιρεία δεν όφειλε να καλύψει την ευθύνη του οδηγού για το ατύχημα.

Σε άλλη Αγγλική υπόθεση αποφασίστηκε ότι ο Περιορισμός της Εμπορίας Οχημάτων απέκλειε την κάλυψη όταν ένα αυτοκίνητο οδηγήθηκε δοκιμαστικά από μηχανικό ύστερα από εργασίες συντήρησης (σέρβις). [2]

Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού ερμήνευσε τον Περιορισμό της Εμπορίας Οχημάτων σε μια αγωγή[3] όπου ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο αποφάσισε να πωλήσει ένα από τα αυτοκίνητά του και όταν βρέθηκε ενδιαφερόμενος αγοραστής του το έδωσε για δοκιμαστική οδήγηση. Ο ενδιαφερόμενος αγοραστής ενεπλάκη σε ατύχημα ενόσω οδηγούσε δοκιμαστικά το αυτοκίνητο και η ασφαλιστική εταιρεία απέρριψε την απαίτηση επικαλούμενη τον Περιορισμό της Εμπορίας Οχημάτων. Ο Δικαστής έκρινε ότι ο όρος εμπορία μπορεί να είναι γενικός, όμως ο λόγος που ο οδηγός οδηγούσε το όχημα ήταν με σκοπό να το αγοράσει, συνεπώς η πράξη του δεν μπορούσε να θεωρηθεί ή να χαρακτηριστεί ως μη εμπορική.

Από απλή ανάγνωση της απόφασης πρόκυπτε αβίαστα το εξωφρενικό συμπέρασμα ότι όποτε κάποιος, ακόμη και ιδιώτης, αποφασίσει να πωλήσει το αυτοκίνητό του, πριν να το παραδώσει για δοκιμαστική οδήγηση θα πρέπει να αγοράσει ασφάλιση εμπορίας οχημάτων. Βεβαίως, δεν είναι αυτός ο σκοπός της σύναψης σύμβασης ασφάλισης εμπορίας οχημάτων και ευτυχώς η πρωτόδικη απόφαση ανετράπη από το Εφετείο.

Το Εφετείο για να ερμηνεύσει τον περιορισμό χρησιμοποίησε τη γραμματική μέθοδο ερμηνείας και έλαβε υπόψη του ότι τα λεξικά ερμηνεύουν τη λέξη εμπορία ως αγοραπωλησία. [4] Το Εφετείο έκρινε ότι το ταξιδιωτικό πρακτορείο δεν ασχολείτο με αγοραπωλησίες οχημάτων. Το να εξουσιοδοτήσει τον ενδιαφερόμενο αγοραστή να οδηγήσει το αυτοκίνητο δοκιμαστικά, δεν εντασσόταν στο πλαίσιο της επιχείρησής του. Συνεπώς, δεν εφαρμοζόταν ο Περιορισμός της Εμπορίας Οχημάτων.

Παρόλο που η απόφαση ήταν δίκαιη όσον αφορά το ταξιδιωτικό πρακτορείο, στην πραγματικότητα, το Εφετείο καθοδηγούμενο από τα λεξικά έδωσε μια στενή έννοια στον όρο «εμπορία οχημάτων», δηλαδή ότι σημαίνει αγοραπωλησίες αυτοκινήτων.

Οι αποφάσεις του Εφετείου είναι δεσμευτικές για τα κατώτερα δικαστήρια. Σε μια πρόσφατη απόφαση του το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, ακολουθώντας τη γραμματική ερμηνεία του Εφετείου, έκρινε ότι ο Περιορισμός της Εμπορίας Οχημάτων εφαρμοζόταν στην περίπτωση μηχανικού που ανέλαβε να οδηγήσει το ασφαλισμένο αυτοκίνητο για επισκευή και συντήρηση και να το πάρει για τεχνικό έλεγχο (ΜΟΤ) διότι ούτε ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου ούτε ο μηχανικός ήταν έμποροι οχημάτων.[5]

Ωστόσο, ο όρος «εμπορία οχημάτων» έχει τεχνική έννοια, ευρύτερη από τη λεξικολογική έννοια. Η καθιερωμένη πρακτική των ασφαλιστικών εταιρειών είναι να προσφέρουν το Ασφαλιστήριο Εμπορίας Οχημάτων σε όλες τις επιχειρήσεις που λαμβάνουν κατοχή αυτοκινήτων είτε δικών τους είτε των πελατών τους. Αυτό διαπιστώνεται και από τις προαναφερθείσες Αγγλικές αποφάσεις, όπου η ρυμούλκηση αυτοκινήτου και η δοκιμαστική οδήγηση από μηχανικούς θεωρήθηκαν εμπορία οχημάτων.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες παραμένουν εκτεθειμένες διότι άλλα εννοούν όταν εισάγουν στα ασφαλιστήρια μηχανοκινήτων τον Περιορισμό της Εμπορίας Οχημάτων και άλλα αντιλαμβάνονται τα Δικαστήρια. Το ερώτημα που προκύπτει είναι τι μπορούν να κάνουν για να προστατευτούν. Κατά την άποψή μου θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν στα ασφαλιστήρια μηχανοκινήτων ένα νέο ορισμό ως εξής:

«Εμπορία οχημάτων» σημαίνει οποιοδήποτε είδος εμπορίας σχετικής με οχήματα ασκούμενη από εμπόρους οχημάτων. Οι «έμποροι οχημάτων» περιλαμβάνουν:

• πωλητές καινούριων και μεταχειρισμένων οχημάτων
• συνεργεία επισκευής και συντήρησης (μηχανικούς / γκαράζ)
• τεχνίτες αμαξωμάτων (ισιωτές)
• ηλεκτρολόγους αυτοκινήτων
• εφαρμοστές ελαστικών
• εφαρμοστές συστημάτων εξάτμισης (εξώστ)
• πλυντήρια αυτοκινήτων
• σταθμούς βενζίνης
• παρόχους υπηρεσιών στάθμευσης (valet parking)
• οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση που έχει υπό τη φροντίδα, φύλαξη και έλεγχο της οχήματα που ανήκουν σε τρίτους.

Με αυτό τον τρόπο θα διευρυνθεί συμβατικά η έννοια της «εμπορίας οχημάτων» έτσι ώστε να μην περιλαμβάνει μόνο τις επιχειρήσεις πώλησης αυτοκινήτων αλλά και όλες τις άλλες σχετικές επιχειρήσεις που εθιμικά ασφαλίζονται με Ασφαλιστήριο Εμπορίας Οχημάτων.

[1]  Gray v Blackmore [1934] 1KB95

[2]  Browning v Phoenix Assurance Co Ltd [1960] 2 Lloyd’s Rep 360

[3]  Αλεξάνδρου v Κόσμος Ασφαλιστική Εταιρεία Δημόσια Λτδ, Αρ. Αγωγής 125/08, 14.11.2012

[4]  Αλεξάνδρου v Κόσμος Ασφαλιστική Εταιρεία Δημόσια Λτδ, Πολιτική Έφεση Αρ. 34/2013, 04.02.2019

[5]  Λουκά v Χρίστου, CNP Ασφαλιστική , Σωτηρίου, Αγωγή Αρ. 2560, 22.11.2024