Η τρομοκρατία ως ασφαλίσιμος κίνδυνος
Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου
Γράφει ο Μίλτος Μιλτιάδους, Ανεξάρτητος Σύμβουλος Ασφαλίσεων και Διαχείρισης Κινδύνων και Εκπαιδευτής Επαγγελματικής Κατάρτισης
Τα τελευταία χρόνια, κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα, δεν είχαμε βιώσει τρομοκρατικές ενέργειες στην Κύπρο και έτσι από ασφαλιστικής σκοπιάς ο κίνδυνος της τρομοκρατίας δεν θεωρείτο υψηλός.
Πρόσφατα ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, εκτόξευσε απειλές εναντίον της Κύπρου, υπογραμμίζοντας ότι η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να θεωρήσει εμπλεκόμενη στον πόλεμο την Κύπρο αν εξακολουθεί να επιτρέπει στο Ισραήλ να χρησιμοποιεί τα αεροδρόμια και τις βάσεις της για στρατιωτικούς σκοπούς.[1]
Σύμφωνα με Ισραηλινή ιστοσελίδα, οι πιθανοί στόχοι είναι η Αεροπορική Βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο, η Αεροπορική Βάση Λακατάμιας στη Λευκωσία, το 4ο Κέντρο Ελέγχου Περιοχής στο Τρόοδος και η Βάση της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας (RAF) στο Ακρωτήρι.[2]
Ωστόσο, η γενική αντίληψη είναι ότι όσον αφορά την επιλογή στόχων από τρομοκράτες, οι ευάλωτοι στόχοι (soft targets) παραμένουν ελκυστικοί.[3] Ευάλωτοι στόχοι είναι οι πολιτικοί χώροι που συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό ατόμων, όπως εμπορικά κέντρα, αθλητικά γήπεδα, ξενοδοχεία, καφετερίες, εστιατόρια, νυκτερινά κέντρα, σχολεία. Η ευκολία πρόσβασης σε τέτοιους ευάλωτους στόχους δημιουργεί δυσκολίες στην αποτροπή ατόμων με εχθρικές προθέσεις. Αντίθετα, πολλές τρομοκρατικές ομάδες αποφεύγουν να επιτεθούν σε καλά προστατευμένους στόχους (hard targets), ειδικά εκτός των παγκόσμιων ζωνών συγκρούσεων. Τα παραδείγματα καλά προστατευμένων στόχων περιλαμβάνουν αεροδρόμια, στρατόπεδα, διπλωματικές αποστολές, ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί, κυβερνητικά γραφεία. Στους καλά προστατευμένους στόχους υπάρχουν έλεγχοι που περιορίζουν την πρόσβαση του κοινού.
Συναφώς, εκφράστηκε και η άποψη ότι η Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση δεν συνηθίζει να ενεργεί με τη λογική τακτικού στρατού και, συνεπώς, είναι περισσότερες οι πιθανότητες να προκαλέσει θύματα ανάμεσα σε αμάχους κάπου στην Κύπρο παρά να προχωρήσει σε επίθεση κατά μιας στρατιωτικής εγκατάστασης.[4]
Τουρκικές ενημερωτικές ιστοσελίδες εθνικιστικής κατεύθυνσης αναπαράγουν δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Figaro σύμφωνα με το οποίο η Μοσάντ (η κεντρική υπηρεσία πληροφοριών του Ισραήλ) δραστηριοποιείται μέσω μυστικής βάσης στην Κύπρο και ότι το Ισραήλ τον Μάιο του 2022 μετέφερε στρατεύματα στην Κύπρο και πραγματοποίησε ασκήσεις εισβολής επειδή το έδαφος της Κύπρου μοιάζει με αυτό του Λιβάνου.[5]
Στον Κυπριακό τύπο[6] αναπαράγεται ρεπορτάζ της Αγγλικής εφημερίδας Guardian[7] όπου αναφέρεται δήλωση διπλωμάτη της ΕΕ στην Κύπρο ότι Χεζμπολάχ έχει ιστορικό στο να κάνει πράξη τις απειλές της και ότι η Χεζμπολάχ γνωρίζει πως η Κύπρος δεν έχει τη στρατιωτική ικανότητα να απαντήσει και από αυτή την άποψη είναι εύκολος στόχος.
Η ασφάλιση περιουσίας έναντι τρομοκρατικών ενεργειών
Οι ασφαλιστικές εταιρείες δυσκολεύονται να προσφέρουν και να τιμολογήσουν την κάλυψη της τρομοκρατίας διότι από τη μια είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθούν οι πιθανότητες τρομοκρατικών επιθέσεων και από την άλλη οι πιθανές απώλειες μπορεί να είναι τεράστιες.
Τα Ασφαλιστήρια Περιουσίας και Διακοπής Εργασιών κατά κανόνα περιέχουν εξαίρεση των τρομοκρατικών ενεργειών και περιλάμβαναν ορισμό της «τρομοκρατίας» συνήθως με το εξής ή παρόμοιο λεκτικό:
«Για τους σκοπούς της εξαίρεσης αυτής “τρομοκρατία” σημαίνει τη χρήση βίας για πολιτικούς σκοπούς και περιλαμβάνει οποιαδήποτε χρήση βίας που στοχεύει στον εκφοβισμό του κοινού ή οποιουδήποτε τμήματος του κοινού.»
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν δημιουργήσει κάποιο είδος κοινοπραξίας ασφάλισης της τρομοκρατίας ή ασφαλιστικής οντότητας χρηματοδοτούμενη από την κυβέρνηση για να κατανείμουν τις απώλειες σε πρωτασφαλιστές και αντασφαλιστές. Επιπλέον, πολλές κυβερνήσεις παρέχουν μεγάλες και μερικές φορές απεριόριστες εγγυήσεις πέραν των απωλειών που μπορούν να επωμιστούν οι κοινοπραξίες ασφάλισης τρομοκρατίας ή οι ασφαλιστικές οντότητες που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση.
Η Κύπρος απλώς δεν έχει ασχοληθεί με το θέμα και έτσι επαφίεται στις ασφαλιστικές εταιρείες να εξασφαλίσουν αντασφαλιστική προστασία για να μπορέσουν να παρέχουν την κάλυψη είτε υπό τη μορφή επέκτασης σε ασφαλιστήριο περιουσίας είτε με ξεχωριστό ασφαλιστήριο.
Η διεθνής ασφαλιστική αγορά τρομοκρατίας και πολιτικής βίας υπέστη σοβαρές απώλειες τα τελευταία χρόνια λόγω των πολιτικών αναταραχών στη Χιλή, το Χονγκ Κονγκ και τη Νότια Αφρική, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Η αγορά σκληρύνθηκε απότομα και οι (αντ)ασφαλιστικές εταιρείες πίεσαν για υψηλότερους συντελεστές ασφαλίστρων για να αντισταθμίσουν τις απώλειες, επέβαλαν περιοριστικούς όρους, αύξησαν τις κρατήσεις τους και προσάρμοσαν την προσέγγιση διαλογής κινδύνου.[8]
Οι πρόσφατες απειλές κατά της Κύπρου ίσως επηρεάζουν την ασφαλιστική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και τώρα η κάλυψή της να θεωρείται υψηλού κινδύνου. Εφόσον για πολύ καιρό δεν έχουμε ιστορικό τρομοκρατικών πράξεων στην Κύπρο, δεν υπάρχουν στατιστικά δεδομένα για τη δριμύτητα και σφοδρότητα οποιωνδήποτε τρομοκρατικών επεισοδίων και έτσι οι αντασφαλιστές θα δυσκολευτούν να προβούν σε εκτίμηση του κινδύνου της τρομοκρατίας στην Κύπρο. Έστω και αν έχουν αλλάξει τα δεδομένα, στις ασφαλίσεις περιουσίας ο κίνδυνος της τρομοκρατίας είναι δυνατόν να ασφαλιστεί αν περιοριστούν τα όρια κάλυψης και χρεωθεί το ανάλογο ασφάλιστρο.
Η ασφάλιση ευθύνης σε σχέση με τρομοκρατικές ενέργειες.
Καταρχήν θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν νόμοι που να υποχρεώνουν τους κατόχους υποστατικών στα οποία έχει πρόσβαση το κοινό να εφαρμόζουν μέτρα ασφάλειας για την προστασία από την τρομοκρατία. Ο περί Ασφαλείας και Υγείας στην Εργασία Νόμος του 1996 επιβάλλει στους εργοδότες να επιδείξουν λογική φροντίδα για την ασφάλεια των εργοδοτουμένων και των πελατών τους στα υποστατικά τους, αλλά δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις σε σχέση με τρομοκρατικούς κινδύνους.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ισχύει παρόμοια νομοθεσία, θορυβήθηκαν μετά τη βομβιστική επίθεση στο Manchester Arena το 2017, όπου ένας ισλαμιστής εξτρεμιστής πυροδότησε γιλέκο αυτοκτονίας στη συναυλία της Ariana Grande σκοτώνοντας 22 άτομα και τραυματίζοντας πολλούς άλλους.
Η μητέρα ενός των θυμάτων, του Martyn, ξεκίνησε μια εκστρατεία και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επηρεασμένη και από το μεταβαλλόμενο τοπίο τρομοκρατικών απειλών κατέθεσε στο Κοινοβούλιο το νομοσχέδιο Terrorism (Protection of Premises) Bill, γνωστό και ως Martyn’s Law ή Protect Duty.
Το νομοσχέδιο επιβάλλει τις εξής υποχρεώσεις στους χώρους στους οποίους έχει πρόσβαση το κοινό:
- Να λαμβάνουν τις δωρεάν διαθέσιμες συμβουλές και εκπαίδευση για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
- Να διενεργούν αξιολογήσεις τρωτότητας του τόπου λειτουργίας τους.
- Να έχουν σχέδιο μετριασμού των κινδύνων που δημιουργούνται από τα τρωτά σημεία.
- Να έχουν ένα σχέδιο αντιτρομοκρατίας.
- Οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης να έχουν σχέδιο για την απειλή τρομοκρατίας.
Τα Ασφαλιστήρια Αστικής Ευθύνης επίσης εξαιρούν την τρομοκρατία και, έτσι, ο Νόμος του Martyn αναμένεται ότι θα δημιουργήσει αυξημένη ζήτηση για την κάλυψη της τρομοκρατίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες που θα προσφέρουν την κάλυψη τρομοκρατίας σε ασφαλιστήρια αστικής ευθύνης θα πρέπει να εξετάζουν σε ποιο βαθμό οι επιχειρήσεις συμμορφώνονται με το Νόμο. Οι επιχειρήσεις που μπορούν να αποδείξουν ξεκάθαρα τα μέτρα που έχουν λάβει για συμμόρφωση, ενδέχεται να δουν βελτιωμένους όρους ασφάλισης.[9]
Στην Κύπρο παραμένει άγνωστο το πώς θα εξελιχθεί η ευθύνη για προστασία από τρομοκρατικές ενέργειες και με ποιους όρους θα προσφερθεί, αν θα προσφερθεί, η κάλυψη της τρομοκρατίας σε ασφαλιστήρια αστικής ευθύνης.
[1] Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ απειλεί την Κύπρο, Καθημερινή, 19.06.2024
[2] Ισραηλινό ΜΜΕ: Οι πιθανοί στόχοι της Χεζμπολάχ στην Κύπρο, Philenews, 24.06.2024
[3] Terrorism Landscape 2024, WTW, 26.04.2024
[4] Η Χεζμπολάχ δεν συνηθίσει να λειτουργεί ως τακτικός στρατός …, Philenews, 26.06.2024
[5] Γαλλικές πηγές υιοθετούν το τουρκικό αφήγημα, Reporter, 08.07.2024
[6] Ανησυχία στην Κύπρο, Sport24, 21.06.2024
[7] Cyprus stresses neutrality after Hezbollah threat over Israel war, The Guardian, 20.06.2024
[8] Recent events create volatility for terrorism insurance, Lockton, 19.09.2023
[9] How will the insurance industry be affected by new business requirements to protect against terrorism? Insurance Times, 16.04.2024
