Οι αβεβαιότητες που δημιουργούν για την ασφάλιση τα αυτοκινούμενα οχήματα
Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου
Τα αυτόνομα ή “αυτοκινούμενα” αυτοκίνητα είναι οχήματα που οδηγούν μόνα τους χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη ή συμβολή. Οι μελλοντολόγοι αναμένουν ότι τα αυτοκινούμενα αυτοκίνητα θα γίνουν τελικά καθημερινότητα. Εξάλλου, η τεχνολογική πρόοδος θα τα καταστήσει ασφαλέστερα και πιο αποτελεσματικά από τα οχήματα που οδηγούνται από τον άνθρωπο.
Έτσι, από την άποψη της ευθύνης για σωματικές βλάβες και της ασφάλισης, πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένα μέλλον με αυτοκινούμενα αυτοκίνητα; Και πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η ασφαλιστική βιομηχανία στην αυξανόμενη επικράτηση των αυτοκινούμενων οχημάτων;
Η αύξηση των αυτοκινούμενων οχημάτων θα μπορούσε να καταστήσει τους δρόμους ασφαλέστερους και να φέρει επανάσταση στον ασφαλιστικό κλάδο, εξαλείφοντας ή μειώνοντας δραστικά το ανθρώπινο λάθος ως αιτία ατυχημάτων με μηχανοκίνητα οχήματα. Τα οχήματα αυτά, εξοπλισμένα με χαρακτηριστικά τελευταίας τεχνολογίας, όπως η τεχνολογία lidar και άλλοι αισθητήρες, μπορούν να ανιχνεύουν πιθανούς κινδύνους γύρω από την περίμετρο του οχήματος. Αυτή η τεχνολογία επιτρέπει στον υπολογιστή του οχήματος να αντιδράσει γρήγορα σε πιθανούς κινδύνους και να λάβει μέτρα για την πρόληψη και την αποφυγή ατυχημάτων.
Παρόλα αυτά, τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό δεν θα είναι ποτέ τέλεια και κάποια ατυχήματα είναι αναπόφευκτα.
Καθώς τα αυτοκινούμενα οχήματα γίνονται όλο και πιο δημοφιλή, οι ασφαλιστικές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρήσουν τα ασφαλιστήρια συμβόλαια ώστε να λαμβάνονται καλύτερα υπόψη οι ζημίες που προκαλούνται από οχήματα χωρίς οδηγό.
Τα σημερινά προσωπικά συμβόλαια αυτοκινήτου καλύπτουν συνήθως τις ζημίες που προκύπτουν από την «ιδιοκτησία, συντήρηση, χρήση, φόρτωση και εκφόρτωση» ενός αυτοκινήτου, με τη «χρήση» να θεωρείται η λειτουργία ή η οδήγηση του αυτοκινήτου.
Σε γενικές γραμμές, ένας απλός επιβάτης σε ένα όχημα δεν ευθύνεται για ένα ατύχημα που προκλήθηκε από αμέλεια του οδηγού. Εάν όμως ένας επιβάτης ενθαρρύνει την επικίνδυνη οδήγηση, η ευθύνη μπορεί να βαρύνει τον επιβάτη. Για παράδειγμα, το 2015, εφετείο της Καλιφόρνιας αποφάσισε την υπόθεση Navarette κατά Meyer και έκρινε ότι οι ένορκοι θα πρέπει να αποφασίσουν αν ένας επιβάτης «που ενθαρρύνει έναν οδηγό να αναπτύξει ταχύτητα σε δρόμο που ο επιβάτης γνωρίζει ότι μπορεί να καταστήσει το αυτοκίνητο που αναπτύσσει ταχύτητα στον αέρα» μπορεί να είναι υπεύθυνος για την πρόκληση του ατυχήματος που ακολούθησε.
Από την άλλη πλευρά, τα δικαστήρια σε ορισμένες πολιτείες ενδέχεται να ορίσουν την υπαίτια «χρήση» ενός μηχανοκίνητου οχήματος πολύ ευρύτερα. Για παράδειγμα, το 1991, το Ανώτατο Δικαστήριο του Wisconsin αποφάσισε την υπόθεση Thompson v. State Farm Mut. Auto. Ins. Co. και έκρινε ότι ένας κυνηγός ελαφιών που πυροβόλησε με όπλο από το πίσω μέρος ενός σταθμευμένου φορτηγού pickup – μόνο και μόνο για να χτυπήσει η σφαίρα ένα άτομο αντί για το ελάφι-στόχο – χρησιμοποιούσε το φορτηγό.
Μήπως αυτό φαίνεται να αφήνει πολλά περιθώρια για διαφωνίες σχετικά με το ποιος μπορεί να είναι υπεύθυνος για τραυματισμούς που προκαλούνται από δυσλειτουργίες αυτομάτων οχημάτων; Ναι, έτσι είναι. Ένα ή δύο υποθετικά παραδείγματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επεξήγηση του ζητήματος.
Ας υποθέσουμε ότι ο Harry είναι ιδιοκτήτης ενός ημιαυτόνομου οχήματος που του επιτρέπει να ενεργοποιήσει τη λειτουργία αυτόματου πιλότου του οχήματος ενώ οδηγεί στον προορισμό του. Για να ενεργοποιήσει και να διατηρήσει ενεργή τη λειτουργία αυτόματου πιλότου, ο Χάρι πρέπει να κάθεται στη θέση του οδηγού και να κρατάει τα χέρια του στο τιμόνι. Εάν συμβεί ατύχημα ενώ ο Χάρι βρίσκεται στο όχημα με τα χέρια του στο τιμόνι, ο Χάρι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ευθύνη και το προσωπικό του συμβόλαιο αυτοκινήτου θα κάλυπτε τη «χρήση» του οχήματος.
Ωστόσο, το ζήτημα της «χρήσης» γίνεται πολύ πιο θολό εάν το όχημα είναι πλήρως αυτόνομο και δεν υπάρχει άτομο στη θέση του οδηγού.
Ας υποθέσουμε ότι ο Harry επισκέπτεται μια νέα πόλη και θέλει να πάει στην τοπική εμποροπανήγυρη.
Νοικιάζει ένα πλήρως αυτόνομο όχημα για την ημέρα και δεν αγοράζει ασφάλεια για το ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο. Ας υποθέσουμε ότι το δικό του ασφαλιστήριο συμβόλαιο του Χάρι τον καλύπτει ως ιδιοκτήτη και χρήστη οχημάτων, αλλά όχι για την ευθύνη που προκύπτει από την ενοικίαση ενός αυτοκινήτου. Το όχημα δεν διαθέτει τιμόνι, φρένα ή πεντάλ επιτάχυνσης.
Από την άνεση του τηλεφώνου του, δίνει εντολή στο όχημα να οδηγήσει στο πανηγύρι. Μπαίνει στο όχημα από την πίσω πόρτα. Ο Χάρης κοιμάται στο πίσω κάθισμα, ενώ το όχημα οδηγεί μόνο του στον προορισμό του.
Στη συνέχεια, το όχημα παραβιάζει ένα στοπ που έχει καλυφθεί από μια μεγάλη πολιτική αφίσα και χτυπάει ένα αυτοκίνητο που οδηγεί η Μπέτι. Μπορεί η Μπέτι να μηνύσει επιτυχώς τον Χάρι, παρόλο που δεν ήταν αμέτοχος; Εάν η Μπέττυ μπορεί να ασκήσει αγωγή, το προσωπικό συμβόλαιο αυτοκινήτου του Χάρι θα καλύψει τον Χάρι έναντι της αγωγής της Μπέττυ;
Ή μήπως η Μπέτυ θα μπορεί να μηνύσει μόνο εκείνους των οποίων η αμέλεια προκάλεσε το ατύχημα – τον κατασκευαστή του αισθητήρα που δεν έλαβε υπόψη του την καλυμμένη πινακίδα στοπ, τον κατασκευαστή του αυτοκινούμενου αυτοκινήτου που επέλεξε και εγκατέστησε τον αισθητήρα και, φυσικά, τον πολιτικό που ενέκρινε την τοποθέτηση ενός προεκλογικού αυτοκόλλητου σε πινακίδα στοπ;
Κάποιοι θα πουν ότι ο οδηγός ή ο ιδιοκτήτης του οχήματος θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος, παρόλο που ο οδηγός δεν ελέγχει το αυτοκίνητο. Άλλοι θα υποστηρίξουν ότι η ευθύνη θα πρέπει να ανατεθεί αποκλειστικά στον κατασκευαστή του οχήματος ή στον κατασκευαστή του αυτόνομου λογισμικού.
Οι υποθέσεις που αφορούν δυσλειτουργίες του αυτόματου πιλότου αεροπλάνου μπορεί να προσφέρουν καθοδήγηση για μελλοντικές υποθέσεις που αφορούν αυτόνομα οχήματα. Για παράδειγμα, το 1990, ομοσπονδιακό δικαστήριο του Οχάιο αποφάσισε την υπόθεση In re Aircraft Crash Litigation. Οι προσωπικοί εκπρόσωποι στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού που έχασαν τη ζωή τους κατά τη συντριβή αεροσκάφους της Πολεμικής Αεροπορίας μήνυσαν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την κατασκευάστρια εταιρεία αεροσκαφών Boeing, την Lear Siegler, την κατασκευάστρια εταιρεία αυτόματου πιλότου, και την McDonnell Douglas για αντικειμενική ευθύνη, παραβίαση ρητής και σιωπηρής εγγύησης και αμέλεια.
Το δικαστήριο In re Aircraft Crash Litigation έκρινε ότι η Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών είχε τέτοιο «έλεγχο επί του πεδίου εφαρμογής και του σχεδιασμού των προγραμμάτων δοκιμών που σχετίζονται με» το λογισμικό του αυτόματου πιλότου, ώστε η Boeing, η McDonnell Douglas και η Lear δεν μπορούσαν να θεωρηθούν υπεύθυνες για το ατύχημα.
Οι μελλοντικές διαμάχες για την ευθύνη θα μπορούσαν να είναι μάχες μεταξύ εταιρειών λογισμικού, εταιρειών υλικού (όπως κατασκευαστές φωτογραφικών μηχανών ή αισθητήρων) και κατασκευαστών αυτοκινήτων. Μήπως ένας συγκεκριμένος αισθητήρας ή λογισμικό απέτυχε και προκάλεσε το ατύχημα; Ή μήπως η επιλογή και η εγκατάσταση των εξαρτημάτων από τον κατασκευαστή του οχήματος ήταν η μόνη νόμιμη αιτία του ατυχήματος;
Δεδομένου του νεωτερισμού αυτής της αναδυόμενης τεχνολογίας, τα δικαστήρια δεν έχουν εκδώσει αποφάσεις που να προσφέρουν ουσιαστική καθοδήγηση σχετικά με ορισμένα από τα ζητήματα ευθύνης και ασφαλιστικής κάλυψης που είναι πιθανό να προκύψουν όταν τα πλήρως αυτόνομα οχήματα θα είναι κοινά.
Ίσως μέχρι τη στιγμή που τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα θα αποτελούν ένα υγιές ποσοστό του συνόλου των οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους, οι νέοι νόμοι θα αποσαφηνίσουν αυτά τα ζητήματα ευθύνης. Ίσως μέχρι τότε, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια να περιλαμβάνουν προσθήκες που θα διευκρινίζουν λεπτομερώς την κάλυψη των αυτόνομων αυτοκινήτων.
Ενώ τα πλήρως αυτόνομα οχήματα δεν είναι ευρέως διαθέσιμα για αγορά από το κοινό, οι εμπορικές επιχειρήσεις διερευνούν την πλήρως αυτόνομη τεχνολογία. Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2023, η Uber, σε συνεργασία με την εταιρεία αυτόνομων αυτοκινήτων Waymo, ανακοίνωσε ότι οι πελάτες που θα παραγγείλουν Uber στο Φοίνιξ της Αριζόνα, θα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη διαδρομή τους με ένα πλήρως αυτόνομο όχημα.
Το μέλλον μπορεί να μην είναι τόσο μακριά. Σε είκοσι χρόνια από τώρα, τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα μπορεί να κυκλοφορούν στους δρόμους και να λειτουργούν ως ένας τεράστιος στόλος από οχήματα rideshare που θα αποφέρουν χρήματα στους ιδιοκτήτες τους οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας. Για όσους ενδιαφέρονται να είναι μεταξύ των πρώτων που θα αποκτήσουν και θα χρησιμοποιήσουν ένα αυτόνομο αυτοκίνητο, να γνωρίζουν ότι τα δικαιώματα, οι ευθύνες και η ασφαλιστική κάλυψη μπορεί να μην είναι καλά καθορισμένα βάσει των υφιστάμενων νόμων και των σημερινών τυπικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων αυτοκινήτου.
Οι πρώτοι ιδιοκτήτες αυτοκινούμενων αυτοκινήτων θα πρέπει να μιλήσουν με τους ασφαλιστικούς τους πράκτορες για να διασφαλίσουν ότι η αγορά ενός αυτόνομου αυτοκινήτου δεν θα δημιουργήσει ανασφάλιστη έκθεση ευθύνης.
Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθούν αυτά τα ζητήματα καθώς τα πλήρως αυτόνομα αυτοκίνητα θα κυκλοφορούν στους δρόμους όλο και πιο συχνά.
