Πώς θα απαλλαγεί η Ευρώπη από χρέος 350 δισ. ευρώ – Η πρόταση Ντράγκι και οι διαφωνίες

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Την επιμήκυνση ομολογιακών εκδόσεων στις οποίες προχώρησε η ΕΕ την εποχή της πανδημίας εξετάζουν οι Βρυξέλλες για να μην επιβαρυνθεί ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός από το κόστος αποπληρωμής τους, σύμφωνα με τους Financial Times που επικαλούνται ανώνυμες πηγές,

Αν το καταφέρουν θα μπορούσαν να παρατείνουν δάνεια έως 350 δισ. ευρώ, μια επιλογή που υποστηρίζεται από τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.

Οι συζητήσεις βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο για να βρεθεί μια λύση που θα ξεπερνούσε την σθεναρή αντίθεση της Γερμανίας, σημαντικούς νομικούς περιορισμούς ενώ θα κέρδιζε το ενδιαφέρον των επενδυτών.

Υπέρογκες δαπάνες και δημοσιονομική κρίση προ των πυλών

Οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες φοβούνται ότι το κόστος αποπληρωμής θα επιβαρύνει σημαντικά τις δαπάνες της ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Ο Ντράγκι προειδοποίησε στην έκθεσή του αυτή την εβδομάδα ότι οι διαφαινόμενες υποχρεώσεις και η απροθυμία των κρατών της ΕΕ να δώσουν στις Βρυξέλλες εξουσίες αύξησης των εσόδων ή περισσότερα χρήματα θα φέρουν την ΕΕ αντιμέτωπη με μια εξουθενωτική δημοσιονομική κρίση.

Από το 2028 η ΕΕ θα αντιμετωπίζει δαπάνες αποπληρωμής χρέους και τόκων ύψους έως και 30 δισ. ευρώ ετησίως

Η διαφαινόμενη δημοσιονομική μέγγενη αποτελεί ήδη σημαντικό πονοκέφαλο για την Κομισιόν, καθώς προετοιμάζει την πρότασή της για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2028-2034.

Οι ειδικοί της Επιτροπής εκτιμούν ότι από το 2028 η ΕΕ θα αντιμετωπίζει δαπάνες αποπληρωμής χρέους και τόκων ύψους έως και 30 δισ. ευρώ ετησίως -ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο ένα έκτο των σημερινών ετήσιων δαπανών της Ένωσης. 

«Αν δεν κάνουμε τίποτε, θα προκαλέσουμε σοκ στις εισφορές των κρατών μελών ή θα περικόψουμε τον υφιστάμενο προϋπολογισμό» εξηγεί αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. Η επιμήκυνση του χρέους «έχει απόλυτο νόημα», δήλωσε ένας δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ.

Ο Ντράγκι, ο οποίος παρουσίασε μια έκθεση 400 σελίδων για το μέλλον της οικονομίας της ΕΕ αυτή την εβδομάδα, έθεσε την ιδέα της παράτασης του χρέους της εποχής της πανδημίας ως έναν εργαλείο που θα απελευθερώσει κεφάλαια για επενδύσεις. Ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης εκτιμά ότι για να κερδίσει η ευρωπαϊκή οικονομία τo παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να επενδύσει περίπου 800 δισ. ευρώ ετησίως.

Τα δάνεια του προγράμματος NextGenerationEU

«Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αυξήσουν τους πόρους που διαθέτει η Επιτροπή μέσω της αναβολής της αποπληρωμής του NextGenerationEU», έγραψε.

Αυτή η επιλογή βρίσκει σύμφωνους ορισμένα από τα κορυφαία στελέχη της ΕΕ ωστόσο θα χρειαστεί την πολιτική στήριξη των 27 κρατών μελών, τα οποία δέχθηκαν τον κοινό δανεισμό μέσα στην πανδημία στο πλαίσιο ότι θα ήταν εφάπαξ και χρονικά περιορισμένος.

«Η Γερμανία δεν θα συμφωνούσε σε αυτό . Θα ήταν τελείως άκυρο», επισημαίνει μια από τις πηγές  προσθέτοντας ότι η αναχρηματοδότηση θα αύξανε το κόστος των τόκων και θα δημιουργούσε ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία της ΕΕ ως εκδότη.

Στο πλαίσιο του προγράμματος NextGenerationEU, τα κράτη της ΕΕ έχουν αντλήσει μέχρι σήμερα δάνεια ύψους περίπου 94,6 δισ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να αποπληρωθούν ως το 2031.

Εν τω μεταξύ, περίπου 171 δισ. ευρώ έχουν εκταμιευθεί μέχρι στιγμής από την Επιτροπή σε επιχορηγήσεις, ποσό που θα μπορούσε να αυξηθεί σε 357 δισ. ευρώ. Ο δανεισμός για αυτές τις επιχορηγήσεις προβλέπεται να αποπληρωθεί απευθείας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μεταξύ 2028 και 2058.

Η Επιτροπή θα μπορούσε ενδεχομένως να εκδώσει ομόλογα για να αναχρηματοδοτήσει το ανεξόφλητο χρέος που χρηματοδότησε τις επιχορηγήσεις του NextGenerationEU. Ωστόσο, όλα τα χρέη θα πρέπει να εξοφληθούν έως το 2058. Εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε ότι το προφίλ των αποπληρωμών θα αποφασιστεί κατά τη διαπραγμάτευση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.

Το πρόσκομμα του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας

Η σημαντική αλλαγή των όρων του προγράμματος δανεισμού απαιτεί την ομόφωνη στήριξη των κρατών μελών της ΕΕ και θα περνούσε από το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο έκρινε ότι το ταμείο ανάκαμψης δεν παραβιάζει τις συνθήκες της ΕΕ με το σκεπτικό ότι ήταν εφάπαξ και χρονικά περιορισμένο.

«Μια απλή παράταση του χρέους θα ερχόταν σε σύγκρουση με την κατάσταση ότι το χρέος αυτό είναι εξαιρετικό και με τη γερμανική νομολογία. Η λύση είναι πιθανό να περιλαμβάνει την κατασκευή ενός νέου μέσου που θα επιτρέψει να διατηρηθεί τουλάχιστον σταθερός ο όγκος του χρέους της ΕΕ», πρότεινε ο Lucio Pench, μη μόνιμος συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel. 

Η παροχή δυνατότητας στην ΕΕ να μετακυλίσει το χρέος της θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην ενίσχυση της ελκυστικότητας των ομολόγων της ΕΕ ως κατηγορία περιουσιακών στοιχείων μέχρι σήμερα οι επενδυτές έχουν αποθαρρυνθεί από το γεγονός ότι το πρόγραμμα της ΕΕ είναι χρονικά περιορισμένο.

«Η ύπαρξη αυτού του προγράμματος ως μόνιμου εκδότη θα έλυνε αρκετούς πονοκεφάλους όσον αφορά τις σχέσεις τους με τους επενδυτές, αλλά στο τέλος της ημέρας πρόκειται για μια πολιτική απόφαση» σημειώνει ο Jussi Harju, διευθυντής της Citibank.

Η αγορά ομολόγων

Πέρα από τις δομικά προβλήματα που έχουν οι ευρωπαϊκές εκδόσεις ομολογιακών τίτλων οι επενδυτές αναγνωρίζουν την πολιτική απροθυμία των χωρών μελών να αυξήσουν τον κοινό δανεισμό δίνοντας χαρακτηριστικά κράτους στην ΕΕ.

Ένα ακόμα μειονέκτημα είναι ο σχετικά μικρός αριθμός ομολόγων που διαπραγματεύονται στις αγορές γεγονός που τα καθιστά λιγότερο ρευστά ή ακριβότερα στην αγορά και πώληση. Επιπλέον δεν συμπεριλαμβάνονται στους δείκτες κρατικών ομολόγων, που είναι χρήσιμο εργαλείο για τους επενδυτές. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Επιτροπή σε επενδυτές, περίπου τα δύο τρίτα των επενδυτών θα αύξαναν την έκθεσή τους σε χρέος της ΕΕ εάν τα ομόλογα συμπεριλαμβάνονταν σε δείκτη κρατικών ομολόγων, ενώ οι μισοί δήλωσαν ότι θα αύξαναν την έκθεσή τους κατά «σημαντικό» ποσό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς για την ενίσχυση της ρευστότητας και την προσέλκυση περισσότερων επενδυτών. Σύμφωνα με αξιωματούχους στις Βρυξέλλες  τα επόμενα βήματα είναι τα  repos, που επιτρέπουν στους επενδυτές να δανείζονται έναντι του χρέους κατά τη διάρκεια της νύχτας και η προθεσμιακή αγορά ομολόγων της ΕΕ, που επιτρέπει στους επενδυτές να αντισταθμίζουν τις θέσεις τους. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αναμένεται να υλοποιηθούν το επόμενο έτος.

«Εάν η ΕΕ δημιουργήσει μια καλή αγορά repos και προθεσμιακών συμβολαίων θα δώσει την εντύπωση ότι ήρθε για να μείνει» τονίζει ο Μπαλκάζαρ. «Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του spread».