Στενεύει ο κλοιός για τα Airbnb – Πώς αντιμετωπίζει η Ευρώπη τη στεγαστική κρίση

Ακολουθήστε μας στο Linkedin και συνδεθείτε με άλλους επαγγελματίες του κλάδου

Γράφει ο Μιχάλης Παρασκευάς –  Advocates-Legal Consultants

Σύμφωνα με δημοσίευμα στον Guardian, ημερομηνίας 17/4/19, η μισή γη της Αγγλίας ανήκει στο 1% του πληθυσμού, δηλαδή η κατοικήσιμη γη ανήκει σε χέρια πολύ λίγων και ως ολιγοπώλια καθορίζουν πανύψηλα ενοίκια. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, περίπου 25 χιλιάδες ιδιοκτήτες ελέγχουν τη μισή γη της χώρας.

Σε μεγάλες πόλεις, σε όλο τον κόσμο, ισχύει το ίδιο: Έλεγχος των κατοικιών από de facto ολιγοπώλια εν είδη cartel και η τιμή των ενοικίων αυξάνεται συνεχώς. Μόνο το 2017, οι τιμές σημείωσαν άνοδο κατά 20,5% στο Βερολίνο, 16% στο Βανκούβερ και 14,8% στο Χονγκ Κονγκ.

Η εξεύρεση βιώσιμης και αξιοπρεπούς στέγασης, ιδίως όσον αφορά τις νεαρές οικογένειες, είναι ένα ογκούμενο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε και εδώ στην Κύπρο και κυρίως στη Λεμεσό, λόγω της μεγάλης επιρροής στην οικονομία της πόλης από πολλούς εύπορους Ρώσους, κυρίως, αλλά και λόγω της επέκτασης του airbnb σε μια κατεξοχήν τουριστική πόλη, με τρόπο που προσφέρει πολύ μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη στους ιδιοκτήτες ακινήτων, με αποτέλεσμα τα ενοίκια να έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.

Συνέβαλε σε αυτό και η υπεραξία που δημιουργήθηκε από τις οικοδομές που ανεγέρθηκαν στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, όπως αναγνωρίζει και η επικαιροποιημένη (Σεπτέμβριος 2020) μελέτη του Υπουργείου Οικονομικών.

Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε η Eurostat, η οποία δημοσιεύθηκε στις 12/8/2020, για το 2019 ένα πολύ μεγάλο και ανησυχητικό ποσοστό των νέων ηλικίας 25 έως 34 ετών, στην Κύπρο, που φτάνει στο 38%, ζούσαν με τους γονείς τους, γιατί δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στο ολοένα και αυξανόμενο κόστος στέγασης, ιδίως σε περιοχές όπως αυτή της Λεμεσού, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω.

Η απόφαση της Βαρκελώνης

Σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της έλλειψης προσιτής στέγασης, η Βαρκελώνη θα απαγορεύσει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις (airbnb, κλπ) για τουρίστες, έως το τέλος του 2028.

Η απόφαση, που ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες από τον δήμαρχο Jaume Collboni, αφορά περίπου 10.000 διαμερίσματα που μισθώνονται μέσω πλατφορμών, όπως η Airbnb.

Η απαγόρευση στοχεύει στην «αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγορά στέγασης» και στην προστασία «των δικαιωμάτων των κατοίκων στην πόλη».

Ο δήμαρχος Jaume Collboni, σε συνέντευξη Τύπου, υποστήριξε ότι η τιμή του ενοικίου στην πόλη έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 70% τα τελευταία δέκα χρόνια και αυτή των αγορών κατά περίπου 40%, κάτι που αναγκάζει το Δημοτικό Συμβούλιο να λάβει δραστικά μέτρα για να εγγυηθεί την πρόσβαση σε αγορά ή ενοικίαση κατοικίας.

«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην πλειοψηφία των νέων που θέλουν να φύγουν από το σπίτι τους να αναγκαστούν να φύγουν από τη Βαρκελώνη», δήλωσε ο δήμαρχος. «Αυτό το μέτρο δεν θα αλλάξει την κατάσταση από τη μια μέρα στην άλλη. Αυτά τα προβλήματα χρειάζονται χρόνο. Αλλά με αυτό το μέτρο σηματοδοτούμε μια καμπή».

Σύμφωνα με αναλυτικό άρθρο του Euronews, αυτό που κάνει η πόλη της Βαρκελώνης δεν είναι κάτι νέο αλλά αποτελεί την τελευταία από μια σειρά αποφάσεων σε πόλεις σε χώρες της Ευρώπης αλλά και στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσουν το διογκούμενο πρόβλημα της στέγασης, που προκύπτει κυρίως από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Συναγερμός παντού στην ΕΕ

Η Βιέννη στην Αυστρία έχουν ήδη αυστηροποιήσει τους περιορισμούς στους οικοδεσπότες. Η Φλωρεντία στην Ιταλία ανακοίνωσε στα μέσα του 2023 την απαγόρευση νέων καταχωρίσεων της Airbnb και άλλων βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων διακοπών στο ιστορικό κέντρο της πόλης της. Η Ιταλία εξετάζει τώρα αυστηρότερους κανόνες σε εθνικό επίπεδο.

Η πρωτεύουσα της Αυστρίας ανακοίνωσε ότι, από τον Ιούλιο του 2024, οι ιδιοκτήτες κατοικιών θα περιοριστούν στην ενοικίαση μεμονωμένων μονάδων σε τουρίστες για μέγιστο 90 ημέρες ετησίως.

Τμήματα της Βιέννης έχουν ήδη επιβάλει αυτούς τους περιορισμούς από το 2018, αλλά σύντομα θα εφαρμοστούν σε ολόκληρη την πόλη. Η κίνηση στοχεύει να διασφαλίσει ότι τα ακίνητα δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις.

Οι Παριζιάνοι που επιθυμούν να νοικιάσουν την κύρια κατοικία τους σε μια πλατφόρμα όπως η Airbnb πρέπει να εγγραφούν στο τοπικό δημαρχείο. Περιορίζονται στην ενοικίαση της κύριας κατοικίας τους για μέγιστο 120 ημέρες το χρόνο.

Για δεύτερη κατοικία ή για ενοικίαση ακινήτου για περισσότερες από 120 ημέρες, πρέπει να το μετατρέψουν επίσημα σε επιπλωμένο τουριστικό κατάλυμα. Η πόλη διαθέτει ακόμη και μια ειδική μονάδα για την καταδίωξη παράνομων ενοικιάσεων και πρόστιμα παραβατών.

Στο παρελθόν, το Βερολίνο εισήγαγε απαγόρευση της Airbnb. Αυτό έχει πλέον αρθεί, αλλά οι αυστηροί κανόνες -που επιβάλλονται με τσουχτερά πρόστιμα- παραμένουν.

Οι οικοδεσπότες της Airbnb στην πόλη πρέπει να έχουν άδεια για να νοικιάσουν ένα ολόκληρο ακίνητο σε βραχυπρόθεσμη βάση. Δεύτερες κατοικίες μπορούν να ενοικιαστούν για μέγιστο 90 ημέρες το χρόνο.

Στο Μόναχο, οι βραχυχρόνιες ενοικιάσεις ολόκληρων κατοικιών περιορίζονται σε οκτώ εβδομάδες ετησίως, μετά τις οποίες πρέπει να ληφθεί άδεια.

Στη Στουτγκάρδη, οι οικοδεσπότες που νοικιάζουν περισσότερο από το ήμισυ της ιδιοκτησίας τους σε βραχυπρόθεσμη βάση περιορίζονται σε 10 εβδομάδες ετησίως χωρίς άδεια.

Η Φλωρεντία στην Ιταλία επέβαλε ήδη περιορισμούς στις ενοικιάσεις τύπου Airbnb. Η πόλη πρόκειται να περιορίσει τα νέα τουριστικά καταλύματα στο ιστορικό της κέντρο. Η Βενετία και το Μιλάνο συζητούν επίσης για την εισαγωγή περιορισμών.

Ο νόμος, ο οποίος στοχεύει σε ενοικιάσεις κάτω των 30 ημερών, δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Θα επιβάλει ελάχιστη διαμονή δύο ημερών σε πόλεις και τουριστικά σημεία.

Στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας, οι οικοδεσπότες μπορούν να νοικιάσουν τα ακίνητά τους για μέγιστο 30 διανυκτερεύσεις ετησίως. Οτιδήποτε παραπάνω απαιτεί άδεια για βραχυπρόθεσμη διαμονή.

Για να καταπολεμήσει τις αυξανόμενες τιμές ενοικίασης, η Πορτογαλία σταμάτησε να εκδίδει νέες άδειες για Airbnbs και άλλα παρόμοια άδεια διακοπών – εκτός από τις αγροτικές περιοχές.

Όλες οι άδειες για ενοίκια διακοπών θα επανεξετάζονται πλέον κάθε πέντε χρόνια. Εισάγεται επίσης ένα νέο σύστημα ελέγχου των τιμών ενοικίασης. Στους ιδιοκτήτες της Airbnb προσφέρεται επίσης φορολογική ελάφρυνση εάν μετατρέψουν τα ακίνητά τους σε συνηθισμένα σπίτια.

Στο Λονδίνο, οι οικοδεσπότες της Airbnb επιτρέπεται να νοικιάζουν το ακίνητό τους μόνο για 90 διανυκτερεύσεις ή λιγότερες ετησίως χωρίς να υποβάλουν αίτηση για αλλαγή χρήσης. Τα όρια επιβλήθηκαν για να διασφαλιστεί ότι οι βραχυχρόνιες ενοικιάσεις είναι βιώσιμες και ελάχιστα ενοχλητικές στην πόλη.

Οι οικοδεσπότες με νέες καταχωρίσεις στη Σκωτία πρέπει τώρα να λάβουν άδεια χρήσης ακινήτου για βραχυπρόθεσμη μίσθωση, πριν αποδεχτούν οποιεσδήποτε κρατήσεις.

Να πάρουμε τα μηνύματα

Είναι προφανές ότι ο μόνος τρόπος καταπολέμησης της στεγαστικής κρίσης, ειδικά για τους νέους, είναι η άμεση παρέμβαση του κράτους, με την εξεύρεση πολιτικών οι οποίες να αμβλύνουν το τεράστιο αυτό πρόβλημα και είναι σημαντικό εδώ στην Κύπρο να λαμβάνουμε τα μηνύματα και τα μαθήματα από σοβαρές χώρες ανά τον κόσμο.